Recomendados

martes, 11 de mayo de 2010

MANUEL ORTIZ GUERRERO - ALGUNAS DE LAS OBRAS DE JOSÉ CON LETRAS DE ORTIZ GUERRERO / Fuente: JOSÉ ASUNCIÓN FLORES. Autor: CATALO BOGADO BORDON


ALGUNAS DE LAS OBRAS DE
JOSÉ ASUNCIÓN FLORES
CON LETRAS DE ORTIZ GUERRERO
Letras de: MANUEL ORTIZ GUERRERO
(Enlace a datos biográficos y obras
En la GALERÍA DE LETRAS del
www.portalguarani.com )


PARAGUA’Ÿ
Ajahe’óta pende apytépe
Narotîvéigui che vya’a’ÿ,
Ahypyimíta ko pyharépe
Che resaype Paragua’y.

Plaza Uruguaya, selva aromada,
¡Oh pajarera de mi canción!
Orgullo mío, cúpula amada,
El Oratorio de la Asunción.

Che amomorãva ku umi burrera
Ipy nandi ha hesa hovy,
Che py’apypente añopû hera
Ha che ahogáta ko tesay.

Puerto Sajonia, mi desvarío,
Azul cerrito de Lambaré,
La Escalinata, Mangrullo, el río,
Mi canto errante te cantaré.

Puraheipópe ko che amokãva
Jerokyháipi che resay
Ha ñasaindyrõ romongetáva
Che noviarãicha, Paragua’y.

Es la Bahía Joya amatista;
Palma, Colombia, calle Amambay.
El ramillete de los turistas,
¡Flor de las flores del Paraguay!

PANAMBI VERA
Panambi, che raperâme,
Resêva re yeroky,
Nde pepo cuarahy’âme
Tamora’e añeñoty

Nde réra oikóva ku eíra saitéicha che ahy’okuápe,
Ha omboasukáva chéve amboy’úvo che resaÿ,
Ku ñuatindÿrupi, ñu, ka’aguÿre, ne muñahápe,
Iku’ipáva che anga che pópe huguy syry.

Reguejy haguâ che pópe
Aikóva anga romuña,
Ha torÿpe, torypópe
Che áripi rehasa.

Panambi, ndeichagua Tupâ rymba pipo
ku oime iporâva,
Resê ybytúndie che yvotytÿre nde saraki,
Remimbivérô ko che resápe remimbipáva,
Tove mba’éna nde rapykuéri tañehundi.

YVAGA HOVY
Che mitãrõ che resápe
Remombu che resaÿ,
Reikutúvo che py’ápe
Nde resa yvága hovy.

Hovypáva, hovypáva
Che py’a ha che akãpy.
Ojogua ahecha maymáva
Nde resa yvága hovy.

"Flor Lucía" ahechápe,
Hovymíva ku yvoty,
Oñopü che kanguekuápe
Ha ojehyi ne pore’ÿ.

Kóichamane ku ché amanóne
Hovyü che mba’asy;
Oje’o che korasõre
Nde resa yvága hovy.

Che py’á rehe oguapyva
Tatatï po’i joyvy,
Nde resáicha ave hovÿva
Umi cerro mombyry.

Ko yvy ári aiko che képe;
Ndaje oime aipo Tupasy
Ndéichagua Ka’akupépe
Ha iñakãhoja hovy.

Ko che ã ipaháma ohóvo
Ara tacherovapy..
Ahecha haguä amanóvo
Nde resa yvága hovy.

KERASY
Yo soy
La primaveral
Guarania inmortal
Que resucitó.
Yo soy
Armonioso ¡ay!
Que en el Paraguay
Clama Urutaú

Sollozo de gloria
Que lanza el amor
Y cruza la historia
De un pueblo cantor.
Soy música errante
Que ríe al pasar
Y se oye distante

De noche llorar.

KERASY
Ha akoi
Karia’y ñaña
Ahy’o porã
Chembojahe’o.
Ha akoi-
Na che kü pohâi
Nda’epa vaerãi
Ko che mborayhu.

Kuarahy reikiépe
Pykasu rasë
Omosä va iképe
Ñane avañe’e.
Che mbaraka kuéra
Ko’ë ra’arô
Oñopü va ikéra

Pe ne korasô.
.
Esta guarania fue cantada en coro con gran éxito en la noche del 9 de Julio de 1930, en el entonces Teatro Nacional, por el elenco conformado por ROQUE CENTURIÓN MIRANDA.

NE RENDAPE AJU
Mombyry asyetégui Aju ne rendápe nemomorãségui
Ymaite guivéma reiko che py’ape che esperanzami
Mborayhu ha yuhéigui amano mbotáma ko’ápe aguahëvo;
Tañesüna ndéve ha nde póguieténga che mboy’umi.

Yvotî nga’u hina
Ko che rekove
Aipo’o haguã
Rojapi ipype.

He’íva nderehe los karia’y kuéra pe imandu’ahá rupi
Kuña nderorÿva música porãicha naimbojojahai,
Che katu ha’éva ka’aru pytü nderehe apensarô:
Ikatu vaerã pipo che ichugui añembyesarai.

Azucena blanca
Ryakuãvu reí...
Eju che azucéna
Torohetümi.

Ku clavel portÿicha neporãitéva repukavymírô,
Neporãitevéva el alba potygui che esperanzami
Ná tañemondéna jazmín memetégui, cherayhu haguãicha
Ha ku che keguÿpe, che azucena blanca, cheañuvãmi.

Yvoty ngaú hina
Ko che rekove,
Aipo’o haguã
Rojapi ipype.

Yvága hovÿicha nde resa iporãva, che tormentorãnga,
Nde juro ojoguáva ku ipotykurúrõ rosa pytãité,
Ndéicha aveí iporãva, ne hermana vaerã niko, umi mbyja kuéra
Nderechasetéguinte omimbi joáva pyhare javé.

Azucena blanca
Ryakuãvú reí
Ejo che azucena
Torohetümi.
(versión cantada, con música de JOSÉ A. FLORES)

TA’ALABAMI CHE AMAPE
Al clavel de sangre parece su fresca boca floreciente
Tuguÿpe iñakÿva ku clavel de onza la ijuru ojogua,
Debajo del cutis sonrosa su fuego la aurora naciente,
Pytangy asÿva hova pireguÿpe ko’ëmba pota.

Finge sus cabellos un sauzal rizado que el frescor destila,
Iñapopïmbáva saucety hi’áva piro’y otyky,
Cual fuente del bosque cubierta de helechos es su azul pupila,
Ykua ka’aguÿicha ku iñamambaipáva hesa’ÿi hovy.

Dentro su garganta se escucha un alegro rasgueo de guitarra:
Ijahy’okuápe ñahendu horÿva ku mbarakapu.
Y al reír su risa de cristal y seda que rompe o desgarra,
Ipoty jeráva lucero ro’ÿicha ko che kunu’û.

Al andar su cuerpo como los arroyos rítmicos serpea;
Oguatárõ ohóvo ku ysyry porãicha hete oñekoni.
Y cuando nos mira, la aurora radiante del amor clarea,
Hesaÿ saÿgui kuarahy resëicha hopeá mimbi.

Ya no habrá en la tierra como es ella, otra digna de alabanza
Harirépa oiméne chuguive yvy ári imomoramby,
Oñakãho’ïva ko yvága hovÿpe, Virgen de Esperanza,
Che ajepomoïvanga ohasárõ ohóvo Tupãité reindy.

Che küguÿpe estrella héra añongatúva versomi pa’üme
Cual panal silvestre que pone en mi boca su sabor a miel.
Ahenóirõ héra ha’ete ojokáva frasco de perfume
Y cuando la alabo, de mis torpes labios florece un clavel.

INDIA
.
(Esta guarania fue declarada
MÚSICA NACIONAL
en 1944 oficialmente)
.
India bella mezcla de diosa y pantera
Doncella desnuda que habita el Guairá;
Arisca romanza curvó sus caderas
Copiando un recodo de azul Paraná.

De su tribu la flor
Montaraz guayakí
Eva arisca de amor
Del Edén guaraní.

Bravea en sus sienes su orgullo de plumas
Su lengua es salvaje panal de eirusú,
Collar de colmillos de tigres y pumas
Enjoya a la musa de Yvytyrusú.

La silvestre mujer
Que la selva es su hogar,
También sabe querer,
También sabe soñar.

BUENOS AIRES: ¡SALUD!
El ave parlante que canta y solloza de noche y de día
La Guarania alada de la melodiosa selva guaraní,
Presa en seis por ocho, como un homenaje de agreste armonía
Traigo la Guarania, bella Buenos Aires, traigo para ti.

Su gorjeo arpado te trae la cadencia de nuestras florestas
Y amarán tus niñas, tus músicos vagos, tu pueblo gentil,
Cruzará llorando tu calle Florida, entrará en tus fiestas
A dejar los ecos de alguna silvestre romanza en tu atril.

(A estos versos, inconclusos,
José Asunción Flores le agregó en Buenos Aires)

Son versos y gemidos de un poeta que añora
tus flores del Plata, tu cantar de la Pampa
Buenos Aires Salud.
.
Fuente: JOSÉ ASUNCIÓN FLORES
MÚSICAS Y LETRAS CON ORTIZ GUERRERO
Autor: CATALO BOGADO BORDÓN
Director editorial: Pablo León Burian
Diseño de tapa:
JUAN MORENO
Editorial El Lector,
http://www.ellector.com.py/
Asunción – Paraguay, 2004 (206 páginas)
Enlace a datos de:
JOSÉ ASUNCIÓN FLORES
Enlace a datos de: MANUEL ORTIZ GUERRERO
.
Visite la GALERÍA DE LETRAS
del PORTALGUARANI.COM
Amplio resumen de autores y obras
de la Literatura Paraguaya.
Poesía, Novela, Cuento, Ensayo, Teatro y mucho más.

4 comentarios:

  1. Fantastica la historia de manuel ortiz guerrero.

    ResponderEliminar
  2. yo pense que habia mas.
    entre yo envarias de sus paginas y encontre muy pocos poemas de
    Manuel O. Guerrero ...si habia que calificar les pondria un...
    2

    ResponderEliminar
  3. Peichaitepevetamande iporã aguyje mande

    ResponderEliminar