Recomendados

viernes, 19 de marzo de 2010

PEDRO ENCINA RAMOS - JHA, CHE RETÃ (¡AH, MI PATRIA!) y CHE SÝPE (A MI MADRE) / Fuente: "POESÍA PARAGUAYA DE AYER Y HOY" TOMO II de TERESA MÉNDEZ-FAITH

Autor: PEDRO
(Enlace a datos biográficos y obras
En la GALERÍA DE LETRAS del
www.portalguarani.com )
.
JHA, CHE RETÃ
Ndévente che retãmi
reĩméva yvotytýpe
hokypu che ñe’ãpýpe
ko purajhéi guarani.

. Che ha’e nemembymi
. nderayhúva añetehápe,
. opaite che rekohápe
. nderehénte ajesaupi.

Pévare reiko aja
nderayhu’ỹva poguýpe
opupúva che ruguýpe
vy’a’ỹ ha angata.

. Aikokuévo ahecha
. nderehe hakate’ỹva
. hetáma oiko asýva
. he’ĩ rehe añetegua.

Ha umi tekove vai
heñóiva’ekue Aña retãgui
tie’y ha tova atãgui
nanderejái gueteri.

. Tavaygua ha okaraygua
. iñembyahýi, iro’ỹva
. ha umí okirirĩ’ỹva
. hetãgui oñemosẽmba.

Tovéke pe mombyry
amo kuarahyresẽvo
omimbíma iñapysẽvo
sã jejora potapy.

. Ikatúmo upe rire
. jaguata py’a guapýpe
. hetaitéma tesaýpe
. ha tuguýpe jaikove.
.
Asunción, Barrio Varadero, mayo de 1943
(De Vientos del Alba, 1989)
.
¡AH, MI PATRIA!
El alma te ofrece aquí
su canción apasionada,
dulce patria idolatrada
en idioma guaraní.

. Yo me conozco tu hijo
. el que te quiere de veras,
. el que en todas las riberas
. tiene en ti los ojos fijos.

Así que cuando te miro
en poder de quien no te ama
la tristeza se derrama
dentro mi ser y suspiro.

. Vi hasta veces ¡oh crueldad!
. las penurias que han sufrido
. los que amándote han querido
. sólo decir la verdad.

Y estos malos elementos
que del Báratro han nacido
y el pudor no han conocido,
no te dejan ni un momento.

. Tienen desnudo al paisano
. y con hambre al pauperismo
. y al que habla en verbo llano
. se le manda al ostracismo.

Pero ved, allá a lo lejos
por donde el sol aparece
una luz que resplandece
de Libertad, son reflejos.

.
Puede ser que en esa hora
. haya paz en nuestro suelo;
. y aparezca al fin la aurora
. tras lágrimas, sangre y duelo.
.
(Traducción de Héctor L. Barrios)
.

CHE SÝPE
.
Kuñakarai marangatu chereruvaekue yvv ári,
María Juana Ramos de Encina pe
.
Ñe’ẽ avavépe márõ ha’e’ỹva
heñói che ñe’ãme ndéve ĝuarãmi
ymaite arekómi iñongatupýva
ñemba’erãitéva, che sy ĝuaiguĩmi.

. Ndéko che symi che rekove jára
. hetaite mba’énga rehasáva’ekue
. chemongakuaávo pyhare ha ára
. nderekemivéivanga sapy’aite.

Ko’áĝa ĝuarãramo akakuaáma
che añeñandúmava chekaria’y;
péva rehe áĝa che rekove jara
anicheva’erãma romoingo asy.

. Eja cherendápe che sy, che ãnga jára
. ko che jyva ári eñemokunu’ũ,
. ha tove maymárõ memby iñañáva
. tohecha mba’éichapa che rohayhu.

Vy’a’ỹ ivaíva che ñe’ã su’úrõ
chejopy hatãramo mba’embyasy,
che rova yképe mbegue cheretũrõ
añandu poráva chembopiro’y.

. Ha piko oĩméne ko yvy ky’ápe
. ombotapykueva isy mborayjhu,
. ojheyava oico’nga ku tyryryjhape
. jha kuña ambuenteva jha’e ojhayjhu.

¡Ha che sy reimeva ñane tapýi guype
ne marangatúva tupasy chaite
ne ñe’ẽ ajhendúramo ko arapýpe
che moirũ mantene ku vy’apave.
.
Parque Material de Guerra, Campo Grande, 1942
(De Vientos del alba, 1989)
.
A MI MADRE

A María Juana Ramos de Encina,
bondadosa señora que me diera la vida

Canción que a nadie jamás he brindado
brota en mi mente, madre, para ti,
que ha tiempo guardo cual salmo sagrado
esta poesía, muy dentro de mí.

. Eres tú el bien de toda mi existencia
. cuántas inquietudes por mi vivir,
. por mi crianza, madre, cuánta indulgencia,
. y días y noches de no dormir.

Ahora he crecido, no soy ya niño,
de ayer el infante ya no lo soy,
y por eso, madre, de mi cariño,
no he de ofrecerte ya penas hoy.

. Acércate, madre, dueña de mi alma
. entre mis brazos quiero te mimes,
. porque malos hijos, vean en calma,
. cómo con mis besos tú te redimes.

Cuando la tristeza me oprime el pecho,
la desesperanza me da su hiel,
yo, si tus caricias siento en mi lecho,
son para mi vida como la miel.

. ¿Será pues posible que en este mundo
. haya quien posponga el materno amor,
. permitiendo arrastre su dolor profundo
. viendo que a otra brinda su fervor?

¡Ah, madre, lumbre de mi hogar sencillo!
eres muy buena cual la Virgen Santa;
feliz me siento si a tu voz me humillo
irá la dicha donde va mi planta.
.
Asunción, 24 de mayo de 1944
(Traducción de Héctor L. Barrios)

.
Fuente: "POESÍA PARAGUAYA DE AYER Y HOY" TOMO II (GUARANÍ-ESPAÑOL) de TERESA MÉNDEZ-FAITH - Con prólogo de Lino Trinidad Sanabria - y estudio introductorio de Wolf Lustig. Ilustraciones: Carlos Federico Reyes (“Mitã’i Churi”). Intercontinental Editora, Asunción-Paraguay, 1997. 424 pp.
.
Amplio resumen de autores y obras
de la Literatura Paraguaya.
Poesía, Novela, Cuento, Ensayo, Teatro y mucho más.

No hay comentarios:

Publicar un comentario