POESÍAS EN GUARANI DE
(Enlace a datos biográficos y obras
en la GALERÍA DE LETRAS del
NDE ROVETÃME
Tamyasaĩ nde rovetãme - Ñasaindy ratamimbi
Purahei ndéve guarã - Ne renoirõ ojepoitýva
Ko’ẽjúicha iporo’yva - Chave upéichante hi’ãva
Che ñe’ãme guaremi - Romombay che jarami
Mborayhu hypy arekóva hatapyñaiva che asúpe
Ha hendýva che jurúpe, che ñe’ẽ, kóina ajora
Tahory, taipotypa, che moirũvo nde keguýpe
Hendive nde rayhupápe toñatoĩ che mbaraka.
"Edelmira" ko nde ypýpe, ne rokẽme isã ryrýiva
Mbaraka ipu asýva ãngue kóima nde jopy.
Amóinama kuarahy hembipe ára mboypýpe
Ha jasýpe heruguáre omboguéma hataindy.
Péina ápema yvytúre - Opáypa mymba mimi
Oguãhe henyhembáva - Ha upekuévo yvotytýre
Ka'aguy jurúgui osẽva - Akói ku hysýkuere
Hyakuãnguéma isarambi - Mainumby sarakimi
Epáymi che anga jára che moirũvo nde rokápe
Remomorãvo nde páype che jave ko ko’ẽju
Esẽmína ñahetũ mbyja ko’ẽ hesakãvo
Ñane ñe’ã rupipávo herekua ára pytu
Ambue panambi kuéra oha'i róga guýpe
Heko rorýva torýpe tetakuére operere
Ha che nde jára tee che ko’ẽ ne ra’arõvo
Néina che resapévo eipe’a pe nerokẽ.
TETÃGUA PURAHEI
Yvypóra akoi, kuña pirehũ, huguy guajakíva
Oikóma rire ka’aguy ruguá pahápe hikuai
Oikove jey ñande ava ñe’ẽ hapeguy kañýva
Ha yvytu juru, ikũre ohupi, ha’eve omyasaĩ.
Heñoi... sapy’a ñande ava ñe’ẽ purahéi joyvýpe
Ha oñañuãmba isy Paraguay: Tetã marã’ỹ
Osẽ ojeroky, ohetũ pyahu, ñande yvotytýpe
Ha omongarai ku korochire ahy’o rory.
Mba’egui piko ndohayhu mo’ãi jepe ñande’ỹva
Ko heko rorýpe ñande pejuségui ipepo oipe’a
Tomyasarambína ñande ava ñe’ẽ purahei ojapóva
Ñane retãgua hese tokambu. Ha tomomorã.
Nga’u mbaraka nokirirĩvei mitãrusu pope
Ha taikũ ryrýi, sy ruguy satĩ topoñy hese
Tahe’ẽ mbochy ñande purahéi ijahy’okuápe
Ha umi guaraní chupe toipe’a Paraguay roké.
MBORAYHU ÑEMITỸ
Epu’ã ñemitỹhára, kuarahýko iñapysẽma
Tembiapo tekotevẽẽma nde kokuépe hyapu
Ivága momarandu hi’ãgui, hi’ãguivéma
Gallo ahy’ope ku ipúma ohekáva ko’ẽju.
Yvatete ha nde guýpe oĩma nde rechaséva
Ne ãngami hataindýva ¡na! tahendy mimbipa
Nerymba tojejokua arado kue pohyire
Ha yvytu irundýre toikytĩ pe yvy atã.
Nde pokena taipojái ne korasõ rembiapóre
Ha yvy ipyko’ẽveháre tahyapu pe nde guata
Jahayhúva ko tetã toguãhe chupe hi’ára
Ohechávo kóga kuéra nde kokuépe heñoĩmba.
Eipytyvõ rejuhúva oikotevẽva yvypóra
Emonguera oñemyrõva, tojuayhupa tetãgua
Eipykúi tembiecharã, eipykúi ñemitỹhára
Ñeñemitỹko maymáva ndaha’ei nemba’erã.
Ema’ẽnte tyre’ỹre Tupã nembo’e haguéicha
Embo’e mitã itavýva, taipyapy mitãrusu
Toñehe nemboryahu, tereikuaá’ỹ mamópa
Toiko ku mba’e iporãva ha nde terehecha’ỹ.
Oñaníva herũgua, jekuaá’ỹguio oúva
Hekoverãre opu’ãva renondépeke ejajaí
Nderehénte taipojái omanóvaha oikovéva
Ha yvytĩmbo repyrũva tomokã pe nde ry’ai.
Yvytu juasa rasẽ nde kóga kuérami ári
Hatãikoe oipejúgui oú vaerã oharupa
Ha umíva ndénte haguã mborayhu ko arapýgui
Tupã rendape ohógui hetavépe hekovia.
Yvágagui oguejýva Tupã ñe’ẽnte ehendu
Eñembo’e ha eñesũ. Ha yvy guive etupãnoi
Neñemitýko vokói hapo terã hi’apáva
Upe nemba’eteévako nde reremono’õi.
CHOFER KUERA REMBIASA
A los choferes de la plazoleta del puerto
Especialmente al Sr. Anina Bazán
Pehendúke chofer kuéra pomondéta purahéipe
Anivéma ko tetãme tesaráipe peikove
Nahendúiko marõve mandu’ape peikoverõ
Ha upehare poañuãvo tamyasaĩ ko che ñe’ẽ.
Hetaite "ro'y aveíma" ohasáva pe nde ári
Ha jeke nda pekuaáiri perojávo "poguasu"
¡Hapa aiporõ pytu’u arete peẽme oiméva!
¡Ku peẽ, peẽ jeyva...! ¡Ape... amó... pejejuhu!
Sapy’ante oikoteverõ ko tetã jahayhuetéva
Tenonde ku pohecháva hysýi kuere enterove
Pe mboykéva kyhyje ha pehóva herũguápe
Teha’ejepe yvyguýpe, ku peẽnte tenonde.
¡Ha’evéma tesaráipe, peikovévo chofer kuéra!
Pohypýine opaite ára, purahéipe tapeiko
Pe nde asúpe topopo ku vy’a ijapyre’ỹva
¡Ha poyvíre, imara’ỹva, taipojái umi pe nde po!
KUÑA OMBA’APÓVA
Jeguakáicha ne akã ári ajaka hyakuã asýva
Hi’upýgui henyhẽva reraha ko’ẽ guive,
Kuarajhy jyva ratápe nde ry’ái hapo soróva
Ñaimo’ã ndéve guarãnte Ñandejára oity ko’ẽ.
Neresãi kuñataĩcha ka’ay rerambosárõ
Ha rekóvape rehóvo petỹmínte reisu’ú,
Karurã nde rogapýpe remuña rehupytývo
Ha so’o repyrãitére katuĩnte neypytũ.
¡Ha kuña remba’apóva!
Che symi marangatu,
Mboriahúgui ikatu’ỹva
Repyta repytu’u.
Pynandi pynandimínte nde ao jopyru’ỹre
Asajepyte tiníme reipykúiva kangymi,
Mbujape ndepy’akáva remokõgui guatahápe
Ha mitã rehayhuetégui nderejúiva po nandi.
Japeve ne kane’õ ha nde guata kytã’imbáva
¡Aichejára nderehénte avave nde’iva’erãi...
Sapy’a ku cherejárõ che symi cheapoharéva
Tyre’ỹ ha tarovágui añesũne asapukái.
Fuente:
ANTOLOGÍA DE LAS MEJORES POESÍAS EN GUARANÍ.
Selección e Introducción:
Editorial El Lector,
Asunción-Paraguay, 1998 (pp. 214).
No hay comentarios:
Publicar un comentario